FLAWONOIDY – ważne związki, o których nie każdy wie

Chronią przed szkodliwym promieniowaniem, działają przeciwzapalnie oraz antyoksydacyjnie, a przede wszystkim pomagają zachować i utrzymać młody wygląd skóry. Flawonoidy, to jedne z najczęściej wykorzystywanych w medycynie, jak i kosmetologii związki pochodzenia roślinnego. 

Najbogatszym źródłem flawonoidów są owoce cytrusowe, aronia, czarna porzeczka, winogrono czerwone, , jeżyna, granat, wiśnie, maliny, borówki, jagody, truskawki, żurawina; rośliny strączkowe, kasza gryczana, orzechy, młody pieprz, buraki, pomidory, papryka oraz czerwone wino, kakao oraz czekolada o zawartości powyżej 70% kakao; herbata zielona i czarna.

Na czym polega działanie antyoksydacyjne flawonoidów?
Aktywność antyoksydacyjna flawonoidów związana jest głównie z ich budową tzn. pierścieniowa budowa cząsteczki, posiadanie sprzężonych wiązań podwójnych oraz obecność licznych grup hydroksylowych w pierścieniach. 

Flawonoidy jako antyoksydanty mogą działać w sposób bezpośredni i pośredni.

Działanie bezpośrednie:
- wychwytywanie i „zmiatanie” wolnych rodników i RFT (reaktywnych form tlenu), neutralizowanie ich w bezpośrednich reakcjach chemicznych (wolne rodniki i RFT są redukowane do bardziej stabilnych i nie reaktywnych form); zdolność do wychwytywania RFT oraz chelatowania metali przejściowych ma istotne znaczenie w stanach, którym towarzyszy stres oksydacyjny;

Działanie pośrednie:
- ograniczenie powstawania wolnych rodników i RFT;
- hamowanie aktywności enzymów odpowiedzialnych za tworzenie wolnych rodników np. lipooksygenazy i oksydazy ksantynowej;
- chelatowanie tzn. wiązanie w komórkach jonów metali przejściowych (szczególnie żelaza i miedzi) - metale te często są odpowiedzialne za zapoczątkowanie łańcucha reakcji wolnorodnikowych, zapobiegają powstawaniu w komórkach reaktywnego rodnika hydroksylowego;
- ochrona innych antyoksydantów - hamują enzym oksydazę askorbinową - zapobiega to utlenianiu witaminy C;
- poprawiają działanie endogennych przeciwutleniaczy np. glutationu;
- przerywanie reakcji wolnorodnikowych w enzymatycznej i nieenzymatycznej peroksydacji lipidów;

Działanie flawonoidów na organizm.
Flawonoidy wykazują wielokierunkową aktywność biologiczną. Mają pozytywny wpływ na cały organizm (zarówno na sferę fizyczną jak i psychiczną), ale ich działanie biologiczne związane jest szczególnie z naczyniami krwionośnymi i układem krążenia. 

- antyoksydanty („zmiatacze” wolnych rodników) - związki flawonowe dzięki charakterystycznej budowie cząsteczki (liczne grupy hydroksylowe) są doskonale przystosowane do zwalczania reakcji wolnorodnikowych ;
- pozytywny wpływ na naczynia krwionośne
* uszczelniają i wzmacniają śródbłonek naczyń włosowatych;
* poprawiają elastyczność, zmniejszają kruchość, łamliwość i przepuszczalność naczyń (zapobiegają mikrowylewom podskórnym, wybroczynom i siniakom);
* hamują aktywność enzymów: elastazy i hialuronidazy (enzym występujący w ścianach naczyń krwionośnych, który powoduje zwiększenie przepuszczalności przestrzeni międzykomórkowych) co powoduje wzmocnienie tkanki łącznej, uszczelnienie naczyń, wzrost ich odporności mechanicznej - tym samym poprawia się przepływ krwi w naczyniach krwionośnych oraz zapobiegają krwawieniom i wybroczynom;
- działanie ochronne na układ krążenia
* flawonoidy wpływają korzystnie na kondycję ścian naczyń krwionośnych (uszczelniają je, zmniejszają odkładanie się cholesterolu na ich ścianach),
* pomagają w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi ;
* wpływają na prawidłowy stan i pracę serca (zmniejszają obciążenie serca i usprawniają przepływ krwi w mięśniu sercowym zwłaszcza procyjanidyny), odtruwają mięsień sercowy (w zatruciach kwasem mlekowym, alkoholem czy przypadku hyperkalemii) i przywracają jego prawidłową pracę;
* obniżają poziom cholesterolu (LDL) podwyższają poziom dobrego cholesterolu (HDL), chronią różne frakcje cholesterolu przed utlenianiem;
- hamują agregacji płytek krwi, zmniejszają lepkość erytrocytów;
- ochrona witaminy C w organizmie - flawonoidy zwiększają wchłanianie witaminy C z przewodu pokarmowego, pomagają w przyswajaniu jej przez organizm, a co najważniejsze hamują aktywność oksydazy askorbinowej - ograniczają utlenianie witaminy, tym samym przedłużają jej obecność i działanie w organizmie wielokrotnie zwiększając jej skuteczność;
- wzmocnienie odporności organizmu poprzez modelowanie układu immunologicznego;
- oczyszczanie, detoksykacja - flawonoidy mają zdolność do tworzenia kompleksów z metalami ciężkimi (np. ołów, stront, kadm), tworzenie tych kompleksów w znacznym stopniu ułatwia i przyspiesza usuwanie tych toksycznych pierwiastków z organizmu;
- działanie diuretyczne (moczopędne, odwadniające) - związki flawonowe pomagają w oczyszczaniu dróg moczowych;
- ochrona błon komórkowych i komórek przed uszkodzeniem – flawonoidy mają wpływ na aktywność enzymów (fosfolipaza A, cyklooksygenaza, lipooksygenaza), które uczestniczą w peroksydacji (enzymatycznym utlenianiu) błonowych fosfolipidów;
- spowolnienie procesów starzenia;
- flawonoidy podtrzymują działanie adrenaliny (czyli hormon produkowany przez nadnercza) o działaniu mobilizującym i stymulującym. To właśnie dzięki temu czujemy się rześko i nie męczymy się zbyt szybko (warto więc pamiętać o codziennym dostarczeniu organizmowi porcji flawonoidów).
- pozytywny wpływ na wzrok - dotyczy to głównie antocyjanów, których działanie jest najbardziej widoczne w naczyniach tęczówki oka: stymulują mikrokrążenie oczne, poprawiają ostrość widzenia po zmroku, przyspieszają proces regeneracji rodopsyny (barwnika wzrokowego), a także poprawiają parametry przepływu krwi u osób z podwyższonym poziomem glukozy. Są silnym antyoksydantem. Ta grupa flawonoidów polecana jest szczególnie kierowcom, osobom pracującym długo przed komputerem czy też osobom pracującym w złym oświetleniu;
- działanie estrogenne - flawonoidy z grupy izoflawonów zwiększają wydzielanie estrogenów, a także same wykazują działanie estrogenne (ich budowa zbliżona jest do estrogenów dzięki czemu wykazują one duże powinowactwo do receptorów estrogenowych) - zmniejszają objawy klimakterium (uderzenia gorąca, poprawiają stan skóry, pomagają w zmiennych nastrojach), opóźniają nadejście menopauzy, a także łagodzą jej następstwa. Wykazują korzystne działanie także w okresie pomenopauzalnym.

Wpływ flawonoidów na skórę.
Czasami można się spotkać z określeniem, że flawonoidy są „eliksirem młodości”.
- wpływają korzystnie na biosyntezę kolagenu, poprawiają wygląd skóry i stan tkanki łącznej;
- opóźniają procesy starzenia się skóry;
- poprzez hamowanie aktywności enzymów hialuronidazy i elastazy dochodzi do poprawy krążenia w naczyniach krwionośnych, a tym samym do lepszego odżywienia, dotlenienia i nawilżenia skóry;
- zmniejszają skutki oparzeń słonecznych, chronią DNA komórek przed szkodliwym działaniem promieniowania UV;
- pomagają zachować i utrzymać młody wygląd skóry;

Flawonoidy wykorzystuje się także w kosmetykach typu anty–aging, odżywczych, do cery z trądzikiem pospolitym i różowatym, a także do skór z objawami fotostarzenia.